Ski ongeluk: 12 vragen & antwoorden over eerste hulp op de piste

1. Wat moet ik doen als ik in een ski ongeluk verwikkeld raakt?

Het eerste wat je moet doen wanneer je in een ski ongeluk verwikkeld raakt, is rustig blijven. Hoe voel je je? Heb je ergens pijn? Kun je je armen en benen bewegen? Heb je hulp nodig? Een korte zelf-check na een ski ongeval is vaak voldoende om de oriëntatie te hervinden. Ben je niet zeker van je lichamelijke gesteldheid, vraag dan om hulp. Neem hierbij het zekere voor het onzekere. Bel bij twijfel altijd de pistedienst. Wees bij bot-, wervel-, en hoofdletsel extra voorzichtig met iedere beweging.

2. Wat moet ik doen als schuldige of getuige van een ski ongeluk?

Als getuige of schuldige van een ski ongeluk is het zaak om snel te handelen en niet verder te skiën, aangezien dit strafbaar is. Markeer de plaats van het ongeval door je ski’s en stokken bergopwaarts in de vorm van een kruis in de sneeuw te steken. Hiermee waarschuw je andere wintersporters en vinden er geen verdere ongelukken plaats. Vraag vervolgens om hulp en spreek andere skiërs aan.

3. Moet ik als eerste de bergredding bellen of eerste hulp verlenen?

Wanneer de plaats van het ongeval afgezet is, is het tijd om eerste hulp te verlenen. Creëer zelf een overzicht van de verwondingen en de conditie van het slachtoffer/de slachtoffers. Breng de gewonde(n) in een comfortabele positie en bescherm ze tegen onderkoeling. Vervolgens bel je de bergredding voor aanvullende hulp. Is een van de slachtoffers niet meer aanspreekbaar, dan geldt nummer 10. Zijn er meerdere hulpverleners, verdeel dan de taken.

4. Wat is het noodnummer van de bergredding?

De bergredding van de skilanden in de Alpen hebben allemaal verschillende nummers. Bij een noodgeval kun je het voor heel Europa geldende alarmnummer 112 bellen. Met de nationale alpine noodnummers bereik je direct de juiste bergredding:

• Oostenrijk 140
• Frankrijk 15
• Italië 118
• Zwitserland 1414
• Duitsland 112

5. Wat moet ik de bergredding aan de telefoon vertellen?

Blijf rustig aan de telefoon en concentreer je op het gesprek. Geen paniek, de persoon aan de telefoon zal alle noodzakelijke vragen aan je stellen. Ieder detail van het ski ongeluk kan van pas komen. Denk na over de ‘4W1H-vragen’ ter voorbereiding op het gesprek:

• Waar heeft het ski ongeluk plaatsgevonden? (piste, dorp, weercondities, kan er een helikopter landen?)
• Wat is er precies gebeurd? (beschrijving van het ongeval)
• Hoeveel slachtoffers zijn er?
• Welke verwondingen kun je waarnemen? (beschrijving verwondingen)
• Wie meldt het ski ongeluk? (eigen naam en telefoonnummer)

6. Hoe beschrijf ik mijn locatie?

Het is van belang om altijd naar het nummer van de piste te kijken of de naam van de laatste lift waar je in hebt gezeten te onthouden. Wanneer je de bergredding belt, is dit belangrijke informatie om het reddingsteam snel op de juiste plaats te krijgen. Wanneer je hier niet van op de hoogte bent, richt je je op de omgeving. Zie je pistebordjes? Bijzondere markeringen? Een berghut? Blijf goed naar de bergredding aan de telefoon luisteren om ze naar de plek van het ski ongeluk te dirigeren.

7. Wat moet ik doen wanneer ik geen bereik of prepaid tegoed heb?

Het Europese alarmnummer 112 is via iedere provider gratis te bereiken. Heb je geen bereik op je telefoon, verander dan van locatie en herstart eventueel je gsm. Let op! Voer niet je pincode in, maar het alarmnummer 112. Is de oproep succesvol, dan beslist het alarmcentrum over hoe de bergredding in actie zal komen. In de meeste gevallen wordt eerst de pistedienst in het skigebied op de hoogte gesteld, waarna zij de volgende stappen zal nemen.

8. Mag ik een slachtoffer van de piste af helpen?

Na het markeren van het ongeval en het bellen van het noodnummer, kun je je verder over de slachtoffers ontfermen. Spreek de slachtoffers aan en controleer de ademhaling en hartslag. Wanneer ze bij bewustzijn zijn en reageren op contact, kun je samen grote verwondingen uitsluiten. Kan het slachtoffer zelfstandig bewegen, help hem of haar dan naar de rand van de piste. Praat rustig en houd het slachtoffer warm. Bij twijfel kun je het slachtoffer beter altijd laten liggen en niet verplaatsen, eventueel in stabiele zijligging. Verplaatsen kan eventuele schade verergeren. 

9. Mag ik een ontwrichting zelf behandelen?

Nee! Dit antwoord is voor veel wintersporters wellicht vanzelfsprekend. Een ontwrichting behandelen zonder kennis van zaken en/of een röntgenfoto kan grote gevolgen hebben voor het slachtoffer. Laat dergelijke ingrepen over aan een arts in het ziekenhuis of de reddingsdienst.

10. Wat moet ik doen wanneer het slachtoffer niet ademt?

Is het slachtoffer bewusteloos, maar ademt hij of zij wel, zorg dan voor een stabiele (zij)ligging en bescherming tegen de kou. Verplaats het slachtoffer echter niet! Vervolgens neem je contact op met de alarmlijn. Ademt het slachtoffer niet, breng dan eerst de bergredding op de hoogte en begin vervolgens direct met reanimeren. Wees niet bang en heb vertrouwen in eigen kunnen. Redenen om een reanimatiecursus te volgen ›

11. Wat moet ik doen wanneer ik buiten de piste ben en geen telefoon heb?

In de eerste plaats is het verstandig om je nooit alleen buiten de pistes te begeven. Mocht je toch in een dergelijke situatie terechtkomen, maak dan gebruik van het ‘Alpine noodsignaal’. Maak 6x per minuut geluid (roepen, fluiten) of jezelf zichtbaar (zaklamp, spiegel), wacht een minuut en herhaal het signaal 6x per minuut tot je daadwerkelijk gevonden bent. Is je signaal opgepikt, dan wordt er 3x per minuut een hoorbaar signaal gegeven door de redders.

12. Wie betaalt de kosten na een ski ongeluk?

De kosten voor een ski ongeluk zijn afhankelijk van de verwondingen en de locatie. Verzekeringsmaatschappijen rekenen bij een ski ongeval in het buitenland vaak de behandelingskosten naar Nederlands tarief. Check voor vertrek wat voor jou geldt bij je verzekeringsmaatschappij en sluit een reisverzekering mét wintersportdekking af.

Vermijd ski ongelukken door voorzichtig te skiën

In de meeste gevallen hebben wintersporters het vermijden van zware ski ongevallen zelf in de hand. Vaak vinden er ongelukken plaats wanneer het eigen niveau wordt overschat of er te snel en ongecontroleerd wordt geskied. Houd te allen tijde voldoende afstand en kies pistes die bij je niveau passen. Wees voorzichtig en breng andere wintersporters niet in gevaar.

Wellicht ben je ook geïnteresseerd in:

• 9 redenen waarom je weer skiles zou moeten nemen
• Skitechniek: snelheid controleren (video)
• Skitechniek: opstaan na een val (video)
• 5 ski oefeningen om fit op wintersport te gaan